Podsumowanie prac Zespołu ds. Arbitrażu Korporacyjnego

Co przyniesie rok 2021 w zakresie arbitrażu korporacyjnego?

Zmiany legislacyjne w cz. V-tej Kodeksu postępowania cywilnego stworzyły w 2019 r. fundament dla podjęcia próby promocji arbitrażu jako metody rozwiązywania sporów ze stosunku spółki, torując drogę do odciążenia sądownictwa państwowego, m.in. w sporach uchwałowych. W odpowiedzi na nowelizację art. 1157 i 1163 KPC w Sądzie Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej (SA KIG) powołany został Zespół SA KIG ds. arbitrażu korporacyjnego, który intensywnie obradował jesienią minionego roku, w otwartej formule z udziałem zaproszonych gości.

Zespół skupiał reprezentantów różnych środowisk prawniczych, połączonych chęcią wypracowania takiej wizji arbitrażu korporacyjnego, która spotkałaby się z akceptacją większości osób zainteresowanych sporami korporacyjnymi, w tym przede wszystkim sporami dotyczącymi uchwał spółek kapitałowych. Jego głównym zadaniem była ocena opublikowanego przez SA KIG w czerwcu 2020 r. projektu „Regulaminu dodatkowego w sporach uchwałowych”, autorstwa dra Konrada Czecha. Z uwagi na warunki epidemiczne Zespół pracował w formule spotkań zdalnych. Na przykładzie posiedzeń Zespołu, można zaryzykować twierdzenie, że arbitrażowe życie prawnicze w miesiącach ograniczeń w kontaktach fizycznych spowodowanych pandemią nie tylko nie zamarło, ale wręcz zyskało nowy wirtualny (i intelektualny) wymiar.

Zaproszenie do współpracy w ramach Zespołu, którego pracami kierował dr Konrad Czech, przyjęli: prof. Katarzyna Bilewska, adw. Piotr Bytnerowicz, dr hab. Marcin Dziurda, dr Bartosz Karolczyk, SSO Maciej Kruszyński, r. PGRP Luiza Modzelewska, SSR Zbigniew Miczek, r. pr. Jacek Siński, dr hab. Grzegorz Suliński, a także prof. Andrzej Szumański, Członek Rady Arbitrażowej SA KIG i spiritus movens nowelizacji art. 1157 i 1163 KPC.

Podczas spotkań Zespołu swoje uwagi do projektu „Regulaminu dodatkowego w sporach uchwałowych” przedstawili goście w osobach dra Rafała Kosa i dra Marka Topora. Uwagi  opracowane przez Prokuratorię Generalną Rzeczpospolitej Polskiej przedstawił r. PGRP Ivo Kucharczuk z Departamentu Osób Prawnych I. Ponadto przemyśleniami dotyczącymi skuteczności wyroków wydawanych w sporach uchwałowych podzieliła się dr Aleksandra Orzeł-Jakubowska. Formuła spotkań stymulowała spontaniczną i szczerą wymianę spostrzeżeń. Każda zainteresowana pracami Zespołu osoba mogła – po zgłoszeniu się do Sekretariatu  SA KIG – przedstawić na jego forum swoje przemyślenia w ramach otwartych konsultacji projektu „Regulaminu dodatkowego w sporach uchwałowych”.

W trakcie posiedzeń Zespołu dyskutowano, m.in. nad zasadnością ograniczenia projektu regulaminu do sporów uchwałowych, możliwością wprowadzania w tego rodzaju sporach instytucji arbitra doraźnego (ang. emergency arbitration), optymalnym uregulowaniem uczestnictwa w sporach uchwałowych przed sądem polubownym osób trzecich, w tym praw wspólników i akcjonariuszy, którzy nie zaskarżyli danej uchwały, czy nad problemem inkorporacji projektowanej przez SA KIG modelowanej klauzuli arbitrażowej w umowie lub statucie spółki. Niektóre z omawianych zagadnień, przede wszystkim problematyka emergency arbitration, a także dopuszczalności prowadzenia wyłącznie elektronicznych akt postępowania arbitrażowego, wykroczyły poza materię stricte korporacyjną. Wnioski z dyskusji na te tematy zostaną uwzględnione w trakcie trwających równolegle prac nad zmianami zasadniczego regulaminu arbitrażowego SA KIG obowiązującego od  2015 r.

Podsumowując prace Zespołu, można pokusić się o zarysowanie perspektywy arbitrażu korporacyjnego w 2021 r.

Niezależnie od występujących podczas obrad Zespołu różnic w wymienionych wyżej kwestiach, wydaje się, że możliwym jest wypracowanie takiej formuły proceduralnej, która – na ile to będzie możliwe – zaadresuje co najmniej część wątpliwości wysuwanych wobec arbitrażu korporacyjnego.

Na podstawie głosów w dyskusji i materiałów zebranych podczas prac Zespołu projekt „Regulaminu dodatkowego w sporach uchwałowych” zostanie wkrótce zmodyfikowany przez SA KIG, a następnie  przedłożony Radzie Arbitrażowej SA KIG pod obrady. Projektowi towarzyszyć będzie modelowa klauzula arbitrażowa, która będzie mogła zostać bezpośrednio wprowadzona lub stosownie zaadaptowana przez twórców umowy lub statutu spółki. Wydaje się, że po przyjęciu regulaminu korporacyjnego w 2021 r., możliwy będzie arbitraż instytucjonalny przed SA KIG co najmniej w sporach o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo walnego zgromadzenia spółki akcyjnej.