Zalety i wady arbitrażu – praktyczne wskazówki

W dzisiejszych czasach nawet pomimo szczerych chęci i ostrożności, spory są praktycznie nieuniknione – szczególnie w relacjach biznesowych. Postępowanie w sądzie powszechnym w wielu sytuacjach jest odpowiednie, ale nie zawsze konieczne. Chcąc uniknąć długotrwałego i kosztownego procesu, można wybrać drogę prowadzącą do sądu polubownego.

Główne zalety arbitrażu to szybkość postępowania i jego wpływ na rozstrzygnięcie sporu, możliwość wyboru sądu polubownego i arbitrów, poufność i elastyczność. Zaś najczęściej wymieniane wady to koszty postępowania arbitrażowego oraz ograniczona możliwość egzekucji rozstrzygania sądu polubownego. Poznaj definicję i znaczenie arbitrażu, a także dowiedz się, kiedy warto wybrać arbitraż zamiast sądu powszechnego.

Definicja i znaczenie arbitrażu

Arbitraż to rozwiązanie sporu, a dokładniej proces, w którym strony postępowania sądowego przekazują swój spór do rozstrzygnięcia przez wybranego arbitra. Jest popularną alternatywą dla tradycyjnego postępowania sądowego. Aby spór mógł trafić do rozwiązania przed sąd polubowny, strony muszą wykonać pewne kroki – dokonać zapisu na sąd polubowny w umowie, podpisać dodatkową osobną umowę o poddaniu się pod arbitraż w razie wystąpienia sporu albo wprowadzić klauzulę arbitrażową do statutu spółki, stowarzyszenia czy fundacji.

Arbiter działa na podstawie umowy stron i obowiązujących przepisów prawa. Wydaje wiążące orzeczenie (wyrok sądu arbitrażowego), które jest traktowane na równi z wyrokiem sądu państwowego. Arbitraż odgrywa ważną rolę w rozwiązywaniu sporów pojawiających się w sporach między przedsiębiorcami, jak i konsumentami. Postrzega się go jako szybki i skuteczny sposób rozwiązywania różnych sporów. Pod rozstrzygnięcie sądu polubownego strony mogą skierować spory o prawa majątkowe i prawa niemajątkowe mogące być przedmiotem ugody sądowej.

Zalety arbitrażu – dlaczego warto z niego skorzystać?

Korzyści wynikających z wyboru arbitrażu jest wiele. To właśnie jego zalety stanowią główną motywację do korzystania z tej opcji rozwiązywania sporów. Warto podkreślić, że wyrok sądu polubownego jest równoznaczny z wyrokiem sądu powszechnego. Jednak to niejedyna korzyść. Poniżej przedstawiamy zalety arbitrażu, o których mówi się najczęściej.

Szybkość postępowania i jego wpływ na rozstrzyganie sporów

Arbitraż charakteryzuje się krótkim czasem trwania postępowania w porównaniu do procesu w sądzie powszechnym. Co za tym idzie, strony mogą spodziewać się szybkiego wydania wyroku sądu polubownego i tym samym skutecznego rozwiązania sporu.

Możliwość wyboru sądu polubownego i arbitrów

Strony sporu mają prawo do samodzielnego wyboru arbitra, a nawet sądu polubownego. Dzięki temu mogą wybrać arbitrów, którzy posiadają doświadczenie i wiedzę z zakresu, którego dotyczy spór. Jest to sposób na skuteczne rozstrzygnięcie sporu.

Poufność przebiegu postępowania

Postępowanie arbitrażowe w sądzie polubownym jest prowadzone poufnie. To oznacza, że zarówno informacje dotyczące samego sporu, jak i rozstrzygnięcia, nie są dostępne publicznie. Poufność ma szczególne znaczenie w przypadku sporów handlowych. To dlatego, że firmy nie chcą ujawniać wrażliwych danych, ani też swoich strategii biznesowych, czy nawet informacji o klientach.

Elastyczność procedur i dostosowanie do potrzeb stron

Strony sporu nie mają bezpośredniego wpływu na rozstrzygnięcie sądu polubownego, czyli na sam wyrok. Jednak na przebieg postępowania arbitrażowego jak najbardziej. Jak już wspomnieliśmy, strony mogą samodzielnie wybrać arbitra i sąd polubowny, ale też język, w którym będzie toczyło się postępowanie arbitrażowe. Elastyczność ta pozwala im dostosować przebieg procesu do specyfiki konkretnego sporu, a także potrzeb stron.

Wady arbitrażu

Jak każdy sąd, tak i sąd polubowny ma swoje wady. Choć powyższe zalety arbitrażu mogą skutecznie motywować do korzystania z jego pomocy przy rozwiązywaniu sporów, warto poświęcić chwilę wadom arbitrażu. Pozwoli to lepiej zrozumieć sposób działania sądu polubownego i zdecydować, czy rzeczywiście jest dobrą opcją w określonych sytuacjach.

Koszty postępowania arbitrażowego w porównaniu z sądem powszechnym

W wielu przypadkach arbitraż jest o wiele tańszy niż sąd powszechny, głównie z uwagi na dużo krótszy czas oczekiwania na rozstrzygnięcie. Strony, które zdecydują się na przekazanie sporu do rozstrzygnięcia przed sądem polubownym, muszą ponieść koszty arbitrów, administracji arbitrażu oraz koszty zastępstwa prawnego, warto w tym miejscu podkreślić, iż mogą one zostać zlimitowane określonym uzgodnieniem w klauzuli arbitrażowej.

Ograniczona możliwość egzekucji rozstrzygnięcia sądu polubownego

W przeciwieństwie do wyroku sądu powszechnego orzeczenia arbitrażowe wymagają dodatkowego postępowania. Jest to jedyny sposób na uzyskanie statusu tytułu egzekucyjnego. Jednak nawet po uzyskaniu tego tytułu egzekucja może być znacznie utrudniona albo całkiem niemożliwa, jeżeli np. dłużnik nie ma środków pozwalających na pokrycie roszczenia wierzyciela. Zdarzają się sytuacje, w których egzekucja orzeczenia wymaga współpracy dłużnika. To też może przedłużać egzekucję lub ją utrudniać.

Ograniczenia, o których wspomnieliśmy powyżej, mogą mieć wpływ na skuteczność arbitrażu. Dlatego strony sporu powinny być świadome tych ograniczeń i na tej podstawie ustalić, czy ryzyko nieefektywnej egzekucji jest duże, czy może są one w stanie je zaakceptować.

Warto w tym miejscu podkreślić, iż w większości przypadków rozstrzygnięcia sądu polubownego wykonywane są przez strony dobrowolnie. Blisko 100% wyroków Sądu Arbitrażowego przy KIG uzyskuje klauzule wykonawcze.

Kiedy warto wybrać arbitraż zamiast sądu powszechnego?

Sprawy o mniejszej wartości przedmiotu sporu warto poddać pod kognicję sądu państwowego. Jednak w wielu sytuacjach lepszym wyborem jest sąd polubowny. Poniżej przedstawiamy te, w który to właśnie arbitraż może przynieść obu stronom sporu więcej korzyści.

Jeżeli stronom zależy na czasie, powinny poważnie zastanowić się nad poddaniem sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego. W takiej sytuacji arbitraż jest lepszym wyborem, ponieważ ma szybki przebieg. Rozwiązywanie sporu zależnie od jego skomplikowania, może trwać w sądzie powszechnym nawet latami.

Sąd arbitrażowy jest też dobrym rozwiązaniem, jeżeli strony cenią sobie poufność i chcą zachować szczegóły sprawy tylko dla siebie. Samo postępowanie arbitrażowe jak już wspomnieliśmy powyżej jest poufne, a informacje dotyczące sporu nie są upubliczniane.

Osoby będące w sporze, które chcą mieć wpływ na przebieg postępowania, powinny zdecydować się właśnie na sąd arbitrażowy. W tym przypadku wiele zależy od wyborów dokonanych przez same strony sporu.

Rozstrzyganie sporów w sądzie arbitrażowym jest też dobrym rozwiązaniem dla osób, które chcą uniknąć kosztownych i długotrwałych apelacji. Orzeczenie arbitrażowe jest zwykle ostateczne i wiążące, dlatego strony nie mogą odwoływać się od niego do sądu.

Warto też na koniec podkreślić, że wyrok sądu polubownego jest na równi traktowany z wyrokiem sądu powszechnego. To może być dodatkową motywacją do skierowania sprawy do sądu arbitrażowego. Jednak decyzja musi być podjęta samodzielnie stosownie do okoliczności.

Poznaj ofertę arbitrażu w SA KIG

Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej oferuje szeroki zakres usług związanych z rozstrzyganiem sporów. Jednostka ta została powołana do rozstrzygania sporów wynikających z międzynarodowych stosunków handlowych. Jest uznanym i renomowanym stałym sądem polubownym w Polsce. Wśród arbitrów znajdują się zarówno doceniani polscy prawnicy, jak i zagraniczni specjaliści. SA KIG zawarł szereg porozumień o współpracy z instytucjami arbitrażowymi zlokalizowanymi rozpoznawalnymi na całym świecie.

Chcąc skorzystać z oferty arbitrażu w SA KIG, strony sporu muszą zacząć od zawarcia zapisu na sąd polubowny i w dokumencie tym wskazać Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie. Należy mieć na uwadze, że zapis ten może być zawarty nie tylko w umowie głównej, ale również w odrębnej umowie. Więcej informacji wraz z wzorcową klauzulą arbitrażową można znaleźć na stronie głównej SA KIG.